Geschiedenis van de Centrale Zand-, Grind- en Betonmortelbedrijven Haarlem (CZGB)
 |
| De betoncentrale aan de Ir. Lelyweg in Haarlem (bron: collectie De Graaf) |
Inleiding
De ultieme wens van Charlie Bucket was een bezoek aan Willy Wonka's chocoladefabriek. Voor de schrijver van dit stukje begon de fascinatie omstreeks 1979, op een schiereiland in het havengebied van Den Helder, met de illustere naam "Onrust". Anders dan de naam doet vermoeden was er in werkelijkheid sprake van een rustig gelegen woonbuurtje, met naastgelegen bedrijvigheid. De transportdienst van de Koninklijke Marine (Martradi), de Mijnendienst-kazerne, het duik-medisch centrum met een decompressiecentrum voor de behandeling van Caisson-verschijnselen, een opslagterrein voor bakstenen, zand en grind van BBN / Erven Simon, en verder het destijds in Den Helder florerende sloopbedrijf van Mels Oosterbeek, het aannemingsbedrijf van Piet Moot, en als slagroom op de taart de betoncentrale van de Centrale Zand-, Grind- en Betonmortelbedrijven uit Haarlem.
 |
| Het kopje van Onrust aan het spoorwegbassin in Den Helder met links de betoncentrale (bron: collectie De Graaf) |
Omstreeks 1985 sloot CZGB de vestiging in Den Helder, uitgekocht na aanpassing van het bestemmingsplan Onrust 1975. De betoncentrale werd door Oosterbeek ontmanteld. De grote silo werd overgedaan aan een zandstraalbedrijf en werd met behulp van een dekschuit verplaatst naar het industrieterrein Oostoever. De twee kleine silo's werden per oplegger met onbekende bestemming weggereden. Niet lang daarna werd op het voormalig bedrijfsterrein een alleraardigst woonwijkje gerealiseerd.
Bijna 25 jaar verstreken en de schrijver van dit stukje was inmiddels woonachtig in Haarlem. De historische, pittoreske en ook wel hautaine provinciehoofdstad kent wel degelijk gebieden waar met de handen wordt gewerkt. Bijvoorbeeld in de schaduw van de ranke KPN-toren, op het industrieterrein Waarderpolder. Op een zonnige dag, sloeg de auteur de korte en doodlopende Ir. Lelyweg op, welke plots veranderde in een lange avenue van vervaagde herinnering. Een aantal hoge silo's, een menggebouw, trechter, voortsnellende lopende band, overslagkraan, een bataljon draaiende betonmixers en de onvermijdelijke blauw / grijze Heemex bulkwagen. Met grote letters stond het bedrijfslogo vermeld, CB oftewel Cementbouw. Hier stond de eerste CZGB betoncentrale. Na bekomen te zijn van deze directe herinnering, bleken er een aantal bijna existentiële vragen te blijven bestaan, die konden worden samengevat als een start van de zoektocht naar de geschiedenis van het bedrijf CZGB.
Zoektocht
Waar en hoe begin je een zoektocht naar de geschiedenis van een bedrijf dat reeds lang niet meer bestaat? Een eerste zoektocht op Internet levert teleurstellend weinig informatie op. Het bedrijf is beëindigd voor de opkomst van het digitale tijdperk. Zoeken op LinkedIn levert één resultaat op: de voormalige betontechnoloog van het bedrijf. Het blijkt een waardevolle treffer. Een stortvloed aan vragen levert een enthousiaste reactie met antwoorden op. Uiterst waardevol is een verwijzing naar het hoofd van de technologische afdeling, reeds gepensioneerd en onlangs geridderd, voor informatie over de organisatie-ontwikkeling. Daarna vinden na plaatsing van een eerste artikel een aantal reacties plaats van voormalige medewerkers. De initiële zoektocht wordt in maart 2014 afgerond en levert een globaal beeld op van de geschiedenis van het bedrijf. De auteur benadrukt met klem de woorden globaal en beeld. Het is geen complete en complexe verhandeling. Het ultieme resultaat wordt hierbij wel gerealiseerd: het voormalige bedrijf CZGB uit Haarlem wordt met deze publicatie behoedt voor een roemloze, eeuwige vergetelheid.
 |
| Het opvallende bedrijfslogo van CZGB (bron: bedrijfsblad De Binding) |
Oprichting en organisatie
Elke onderneming kent haar oprichting. Zo ook CZGB, dat statutair werd opgericht op 25 februari 1952, met als vestigingsplaats Haarlem. Het geplaatste kapitale vermogen was 3 miljoen gulden. Als bedrijfsomschrijving was omschreven "de fabricage van- en de handel in betonmortel en/of andere mortels, de handel in zand-, grind- en aanverwante materialen, de uitoefening van het overslag- en transportbedrijf, het uitvoeren van bouwwerken, het deelnemen in andere ondernemingen met soortgelijk en aanverwant doel, e.e.a. met al hetgeen daartoe geacht kan worden, alles in de ruimste zin genomen". Het bedrijf werd opgericht door een aantal ondernemers uit Haarlem en directe omgeving: Van der Poll (Cementbouw), Philipo, Keur, Smits & Reijnders en de Hout- en Steenwerf en komt voort uit de reeds bestaande Centrale Zand- en Grindhandel voor Haarlem en Omstreken. Eveneens was er sprake van een nauwe band met betonfabriek De Cruquius. De beide ondernemingen hadden dezelfde aandeelhouders en directie.
Na de oprichting van de eerste centrale aan de Ir. Lelyweg in Haarlem (1958), volgden vestiging in Cruquius, Beverwijk, Heiloo (1959), Uithoorn (1960), Den Helder (1961), Lelystad (1966), Zwijndrecht (1967), Heerhugowaard (1969) en waren er deelnemingen in Beverwijk (IJmortel), Alkmaar (Bema)en Delfzijl (overslagkraan).
 |
| Enkele van de oprichters van CZGB (bron: collectie CRH) |
 |
| De CZGB betoncentrale aan het Noord-Hollands kanaal te Akersloot, omstreeks 1990 (bron: collectie Jaap Veel) |
 |
| Oude CZGB centrale te Akersloot (bron: collectie De Vries) |
 |
| De vestiging in Mijdrecht (bron: collectie Dolieslager) |
 |
| De vestiging in Zwijndrecht (bron: collectie CRH) |
 |
| De vestiging in Uithoorn (bron: collectie CRH) |
In de jaren '80 werden de bedrijven ondergebracht in een holding met de naam Spaarne Beton.
 |
| Het hoofdkantoor van Spaarne Beton in Cruquius (bron: collectie CRH) |
De holding Spaarne Beton was in eigendom van:
- Cementbouw (Van der Poll)
- Maatschappij Metselzand (Smits & Reijnders)
- Filippo
De holding had in eigendom of een aandeel in:
- Serac Haarlem B.V. (automatisering / rekencentrum)
- Betonfabriek De Cruquius B.V.
- Betoncentrale Flevoland
- Cotrans (scheepvaart)
- CZGB (betonmortel)
CZGB had op haar beurt in eigendom of een aandeel in:
- Betra Haarlem B.V. (beroepstransport)
- Verheul Zand en Grind B.V.
- BEMA / CZGB B.V.
- CZGB / IJmortel
Transmix
Er was in de mortelsector sprake van een afwisselende over- en onderbezetting in de productie. Soms was er sprake van teveel werk, soms was er sprake van te weinig werk. Met onderlinge afspraken werd met de regionale concurrentie afgesproken om betonmixers en/of chauffeurs bij elkaar in- of uit te lenen. Er bleek een markt te zijn voor het verhuren van betonmixers binnen de branche. De toenmalige transportleider, dhr. Cobelens, heeft namens CZGB een dochter-onderneming opgericht onder de naam Transmix, dat eind jaren '70 werd georganiseerd onder de vlag van Cementbouw en tot ongeveer 2015 zou bestaan in een samenwerkingsverband met Mebin.
Het wagenpark van CZGB, Mortelunie, Transmix, Betra Haarlem en ook Ringvaart werd steeds meer gezamenlijk beheerd.Begin jaren '80 reden er 50 Pegaso en tientallen DAF betonmixers bij de diverse bedrijven. Dit is echter niet altijd zo geweest.
In de beginjaren van de onderneming werd voornamelijk gebruik gemaakt van betonmixers van derden. De reden hier van was dat de continuïteit van de organisatie nog niet voldoende geborgd was om tot aanschaf van een groot wagenpark over te gaan. De firma's Nelis (Haarlem), J.P. Groot (Heiloo), Barnhoorn (Heemstede), Jansen en van der Zwan werden voor het transport ingehuurd en reden met hun eigen mixers, dit gebeurde in de bekende CZGB kleurstelling. De chef Transport van CZGB was destijds Piet de Winter. De vestiging in Zwijndrecht leverde de eerste jaren niet zelf aan afnemers. Dit werd afgehandeld door de firma Wolst & Van Dijk.
 |
| Pegaso betonmixer van Transmix Haarlem (bron: collectie De Graaf) |
Het wagenpark van CZGB, Mortelunie, Transmix, Betra Haarlem en ook Ringvaart werd steeds meer gezamenlijk beheerd.Begin jaren '80 reden er 50 Pegaso en tientallen DAF betonmixers bij de diverse bedrijven. Dit is echter niet altijd zo geweest.
 |
| Betonmixers van G.P. Groot uit Heiloo, in CZGB kleuren (bron: collectie G.P. Groot) |
In de beginjaren van de onderneming werd voornamelijk gebruik gemaakt van betonmixers van derden. De reden hier van was dat de continuïteit van de organisatie nog niet voldoende geborgd was om tot aanschaf van een groot wagenpark over te gaan. De firma's Nelis (Haarlem), J.P. Groot (Heiloo), Barnhoorn (Heemstede), Jansen en van der Zwan werden voor het transport ingehuurd en reden met hun eigen mixers, dit gebeurde in de bekende CZGB kleurstelling. De chef Transport van CZGB was destijds Piet de Winter. De vestiging in Zwijndrecht leverde de eerste jaren niet zelf aan afnemers. Dit werd afgehandeld door de firma Wolst & Van Dijk.
Betra Haarlem
Na verloop van tijd werd een gedeelte van het wagenpark van CZGB ondergebracht bij een andere dochteronderneming, Betra Haarlem. Omdat dit onderdeel onder de CAO voor beroepsgoederenvervoer werkzaam was, kon er ook voor derden worden gereden. Een aantal betonmixers werd hiervoor uitgerust met een kantel/afzetsysteem. De betonmixers konden zo snel worden omgebouwd voor het vervoer van bijvoorbeeld stenen en tegels, voor het zusterbedrijf binnen de holding van Spaarnebeton, de beton- en tegelfabriek De Cruquius.
Na verloop van tijd werd een gedeelte van het wagenpark van CZGB ondergebracht bij een andere dochteronderneming, Betra Haarlem. Omdat dit onderdeel onder de CAO voor beroepsgoederenvervoer werkzaam was, kon er ook voor derden worden gereden. Een aantal betonmixers werd hiervoor uitgerust met een kantel/afzetsysteem. De betonmixers konden zo snel worden omgebouwd voor het vervoer van bijvoorbeeld stenen en tegels, voor het zusterbedrijf binnen de holding van Spaarnebeton, de beton- en tegelfabriek De Cruquius.
 |
| Het kantel / afzetsysteem voor Betra Haarlem (bron: collectie Heitlager) |
Bulkvervoer
Voor het vervoeren van grondstoffen naar de diverse vestigingen werd voornamelijk gebruik gemaakt van binnenvaartschepen (bulk en zand/grind) van oa. rederij Cement Tankvaart b.v. en een eigen vrachtwagencombinatie voor het vervoer van bulkgoederen.
Voor het vervoeren van grondstoffen naar de diverse vestigingen werd voornamelijk gebruik gemaakt van binnenvaartschepen (bulk en zand/grind) van oa. rederij Cement Tankvaart b.v. en een eigen vrachtwagencombinatie voor het vervoer van bulkgoederen.
 |
| CZGB bulkwagen (bron: bedrijfsblad De Binding) |
Zand- en grind groothandel
In het havengebied van Beverwijk was de CZGB groothandel voor zand en grind gevestigd. De kraan werd ook gebruikt door de betoncentrale IJmortel, waarin CZGB een deelneming had.
In het havengebied van Beverwijk was de CZGB groothandel voor zand en grind gevestigd. De kraan werd ook gebruikt door de betoncentrale IJmortel, waarin CZGB een deelneming had.
 |
| Luchtfoto van de haven in Beverwijk met de CZGB groothandel (bron: collectie De Graaf) |
 |
| De zand en grind groothandel van CZGB in Beverwijk (bron: collectie De Ruijte) |
CZGB werd opgericht door samenwerking van verschillende ondernemers in de bouwsector. Eén van deze ondernemer was eigenaar en aandeelhouder van Cementbouw, Heemex en de Mortelunie en had grote zeggenschap over CZGB. Na verloop van tijd volgde een samenvoeging met betonfabriek De Cruquius in de holding Spaarnebeton. Het CZGB hoofdkantoor in Haarlem werd afgestoten, de leiding en stafdiensten werden samengevoegd aan de Bennebroekerdijk in Cruquius. Na verloop van tijd werd er een steenfabriek gebouwd in Tiel en werd betonvloerplaten-producent Wennink gekocht. Hiermee was er sprake van een compleet productaanbod, alle soorten betonproducten kwamen onder één dak. Cementbouw had inmiddels eigen betoncentrales in Huissen (Arnhem), Den Haag en Leiden onder de naam Mortelunie.
Een proces van aandelenverhandeling leidde tot samenvoeging van Spaarnebeton en de Mortelunie. Daarbij werd ook de betoncentrale De Ringvaart in Hillegom opgenomen, met naast de productie van betonmortel ook de fabricage van beton- en heipalen. Na ontmanteling van de holding Spaarnebeton verdween de naam CZGB en gingen de vestigingen verder onder de naam Cementbouw. Dit bedrijf werd vervolgens in 1995 overgenomen door NBM Amstelland. Het conglomeraat van bouwstoffen-groothandels (Cementbouw, Stoel van Klaveren, BBN), bouwmarkten (Gamma en Karwei), dakdekkers-materialen (Unidek), hekwerken (Heras) en betonmortel-producenten (Cementbouw, Flevobeton, Caron, Zaanse betoncentrale ZBC en diverse andere betoncentrales) werd na overname door NBM Amstelland uiteindelijk in 2003 wederom overgenomen door de Ierse bedrijven CRH/CHV en is het sinds 2007 volledig in eigendom van CRH plc. met hoofdkantoor in Dublin. CRH heeft rond 2017 de betoncentrales buiten de Randstad verkocht en in 2022 eveneens de betoncentrales in het Westen van het land verkocht. De oorspronkelijke CZGB betoncentrales in Haarlem en Akersloot zijn nu in handen van Albeton en de oorspronkelijke CZGB betoncentrale in Zwijndrecht werkt nu onder de naam Anker beton, een onderdeel van De Hoop. De centrales in Cruquius, Heerhugowaard, Mijdrecht / Uithoorn, Beverwijk en Den Helder zijn inmiddels verdwenen. De centrale in Lelystad is onderdeel van IJB Mortel.
Innovatie
Eind jaren '70 ontwikkelde CZGB een nieuw product: metselspecie die door een toevoeging 36 uur verwerkbaar bleef en geleverd werd in een speciale ontvangstsilo. Gedurende de genoemde tijd vond geen verharding plaats. Het produceren van de metselspecie vond 's ochtends vroeg plaats met behulp van de bestaande betoncentrale's. Bij de vestiging in Lelystad heeft enige tijd de voor de reguliere betonproductie ter zijde gestelde Flomix centrale voor het produceren van metselspecie dienst gedaan. Voor het leveren van de specie waren speciale betonmixers beschikbaar.
 |
| Haarlem, Ir. Lelyweg met rechts de metselspecie mixer |
Het bedrijf was een innovatieve betonproducent en had naamsbekendheid binnen de branche. Er bestond nauw contact met de landelijke betonvereniging. CZGB was betrokken bij grote betonleverancies: de projecten Tunnel onder de Noord bij Zwijndrecht, de Marinetoren bij Langevelderslag, De PTT-torens bij Lelystad en Haarlem, diverse waterwerken in Zeeland, sluizen en vliegvelden, de aanlegsteiger voor het vliegdekschip Karel Doorman op de Nieuwe Haven te Den Helder, de aanleg van de Koopvaarderschutsluit in Den Helder en het viaduct en bijbehorende rotonde van de afrit Haarlem bij de A9 dat op betonnen peilers rust. Volgens een overzicht in het CZGB archief zijn duizenden bouwwerken voorzien van CZGB beton, bijvoorbeeld het stadsdeel Haarlem Schalkwijk, verschillende ziekenhuizen in Haarlem, het hoofdkantoor van Johnson Wax in Uithoorn, het Amro-computercentrum in Amstelveen, de bloemenveiling in Aalsmeer en de gebouwen van de rijksdiensten in Lelystad en de bouw van het hotel Bouwens Palace in Zandvoort.
 |
| Betonstort Bouwens Palace te Zandvoort, met behulp van een monorail (bron: collectie CRH) |
Computercentrum
Voor het onderzoek naar grondstoffen en beton vanwege kwaliteitsbewaking was het nodig om toenemende hoeveelheden data te verwerken. Hiervoor werd begin jaren '70 bij CZGB een computer-afdeling opgericht onder de naam Serac BV. Het beschikte zoals destijds werd opgemerkt "snelle computers met tape-units en rand-apparatuur". De afdeling had systeem-analysten en programmeurs in dienst en beschikte over diverse administratieprogramma's. Daarnaast werd de beschikbare systeemtijd van de computers verhuurd aan diverse derden: een aantal grote bouwondernemingen, een farmaceutische onderneming, een groot warenhuis, een uitgeversmaatschappij, een modehuis en een verzekeringsmaatschappij. Ook concurrenten zoals de firma Van Baarsen maakten gebruik van de diensten van Serac BV. In 1994 werd Serac BV verzelfstandigd en is tegenwoordig als SAP dienstverlener gevestigd in Utrecht.
 |
| Geautomatiseerd computersysteem bij CZGB / Serac (bron: collectie CRH) |
Diverse wetenswaardigheden
CZGB was een sociaal bedrijf. Tot de diverse overnames werd door de medewerkers gesproken over de CZGB-familie. Men was trots om voor het bedrijf te werken. Het bedrijf had een hechte personeelsvereniging, met uitgaansdagen voor medewerkers, echtgenotes en de kinderen. Feesten werden gezamenlijk gevierd. Het bedrijf had voor haar medewerkers een stacaravan op Duinrell in Den Haag beschikbaar. Deze werd heel toepasselijk wekelijks onderhouden door het hoofd van de beton-technologische afdeling. In de periode van inhuur van elkaars mixers organiseerde de branche elk jaar een voetbaltoernooi voor dames en heren. Tien jaar lang bestond er een eigen CZGB-zaalvoetbalteam in de regio Haarlem met Jac Boelhouwer als gedreven speler en coach.
Zoals elk bedrijf, kent CZGB ook haar anekdotes.
Tijdens een maanden lange betonstort bij de Koopvaarderschutsluis bij het Noord-Hollandskanaal bij Den Helder was er iets mis met de samenstelling van de mortel, dat razendsnel droogde en verharde, nog onderweg in de trommel van de betonmixer. De inhoud moest direct worden gelost. Volgens het toenmalig nieuwsbericht in het Noord-Hollandsdagblad waren een flink aantal sloten bij fort Oostoever volgestort met beton. Ook een braakliggend veld naast de centrale op de Bassingracht lag tot de ontmanteling ervan met een dikke laag betonmortel bedekt.
Tijdens een betonstort op de zeewering van IJmuiden vergat een CZGB-chauffeur zijn betonmixer op de handrem te zetten. De chauffeur en omstanders waren er getuige van dat de mixer langzaam in beweging kwam en als verloren kon worden beschouwd. De chauffeur reageerde met de historische woorden "Gelukkig, mijn shag heb ik nog".
De karakteristieke betonmixers van het Spaanse merk Pegaso (nu onderdeel van Iveco) oogden uiterst robuust. In de praktijk was het voor de onderhoudsmonteurs een bewerkelijk voertuig. Voor het onderhoud aan de motor kon de cabine niet gekanteld worden en moest dit plaatsvinden via de radiator achter de cabinegril. Er braken regelmatig veerpakketten af. Een hele motor moest worden ontmanteld omdat er een borgveer van een zuiger manco was. Deze werd later gevonden in het carter. De monteur herinnert zich vooral het vervangen van de pakking tussen de waterpomp van de mixer als het flink gevroren had, met sleuteltje 13 in de vrieskou. Ook werd de mixer van binnen ontdaan van restbeton, een vervelende klus. De Pegaso staat bekend als de Spaanse Mack en schakelt tegenovergesteld. De eerste versnelling zit rechts op de versnellingsbak. Naast de Pegaso betonmixers werd er gereden met verschillende types, zoals de Daf 1600 en Daf 2800 mixers, en later werden Volvo mixers ingezet. Een aantal mixers was voorzien van een afzetsysteem zodat ook containers konden worden vervoerd.
In de jaren 80 werd door CZGB samen met Pegaso dealer Wiarda een 12 m3 betonmixer ontwikkeld met 5 assen. De chauffeur van deze noviteit was Simon Heitlager, die enkele unieke foto's van het bijzondere voertuig voor deze website aanleverde. De mixer had afwijkende kleuren, dit was opgenomen in het contract met Stetter.
CZGB was een sociaal bedrijf. Tot de diverse overnames werd door de medewerkers gesproken over de CZGB-familie. Men was trots om voor het bedrijf te werken. Het bedrijf had een hechte personeelsvereniging, met uitgaansdagen voor medewerkers, echtgenotes en de kinderen. Feesten werden gezamenlijk gevierd. Het bedrijf had voor haar medewerkers een stacaravan op Duinrell in Den Haag beschikbaar. Deze werd heel toepasselijk wekelijks onderhouden door het hoofd van de beton-technologische afdeling. In de periode van inhuur van elkaars mixers organiseerde de branche elk jaar een voetbaltoernooi voor dames en heren. Tien jaar lang bestond er een eigen CZGB-zaalvoetbalteam in de regio Haarlem met Jac Boelhouwer als gedreven speler en coach.
 |
| Personeelsfeesten en CZGB voetbalteams (bron: collectie Boelhouwer) |
Zoals elk bedrijf, kent CZGB ook haar anekdotes.
Tijdens een maanden lange betonstort bij de Koopvaarderschutsluis bij het Noord-Hollandskanaal bij Den Helder was er iets mis met de samenstelling van de mortel, dat razendsnel droogde en verharde, nog onderweg in de trommel van de betonmixer. De inhoud moest direct worden gelost. Volgens het toenmalig nieuwsbericht in het Noord-Hollandsdagblad waren een flink aantal sloten bij fort Oostoever volgestort met beton. Ook een braakliggend veld naast de centrale op de Bassingracht lag tot de ontmanteling ervan met een dikke laag betonmortel bedekt.
Tijdens een betonstort op de zeewering van IJmuiden vergat een CZGB-chauffeur zijn betonmixer op de handrem te zetten. De chauffeur en omstanders waren er getuige van dat de mixer langzaam in beweging kwam en als verloren kon worden beschouwd. De chauffeur reageerde met de historische woorden "Gelukkig, mijn shag heb ik nog".
 |
| Pegaso Betonmixer op de Ir. Lelyweg, Haarlem (bron: collectie De Graaf) |
De karakteristieke betonmixers van het Spaanse merk Pegaso (nu onderdeel van Iveco) oogden uiterst robuust. In de praktijk was het voor de onderhoudsmonteurs een bewerkelijk voertuig. Voor het onderhoud aan de motor kon de cabine niet gekanteld worden en moest dit plaatsvinden via de radiator achter de cabinegril. Er braken regelmatig veerpakketten af. Een hele motor moest worden ontmanteld omdat er een borgveer van een zuiger manco was. Deze werd later gevonden in het carter. De monteur herinnert zich vooral het vervangen van de pakking tussen de waterpomp van de mixer als het flink gevroren had, met sleuteltje 13 in de vrieskou. Ook werd de mixer van binnen ontdaan van restbeton, een vervelende klus. De Pegaso staat bekend als de Spaanse Mack en schakelt tegenovergesteld. De eerste versnelling zit rechts op de versnellingsbak. Naast de Pegaso betonmixers werd er gereden met verschillende types, zoals de Daf 1600 en Daf 2800 mixers, en later werden Volvo mixers ingezet. Een aantal mixers was voorzien van een afzetsysteem zodat ook containers konden worden vervoerd.
 |
| De karakteristieke kleurstelling van CZGB (bron: collectie De Graaf) |
 |
| CZGB mixer ontwikkeld met Wiarda en Stetter (bron: collectie Heitlager) |
Tot slot
En dan weer terug naar het verleden, naar de vestiging aan de Bassingracht in Den Helder. Een gemoedelijk filiaal onder leiding van de binnen het bedrijf bekende "Ome Arie" van Dijk, altijd onberispelijk gekleed in een blauwe stofjas en getooid met een gleufhoed.
De betontechnoloog, molenbaas en shovel-chauffeur was de uit Beverwijk afkomstige en in Schagen woonachtige Jan Zoetmulder. Vanwege de bij "de grootste betoncentrale in de Kop van Noord- Holland" heersende rust, bouwplannen waren er in deze regio nauwelijks meer, had Jan een aantal nevenwerkzaamheden: het verzamelen van kleine fossielen tussen het grind en het produceren van grindtegels van restbeton. De mallen voor deze tegels stonden naast de centrale opgesteld. Menig tuin in een afzienbare actieradius was voorzien van Jan's grindtegels.
 |
| De CZGB vestiging in Beverwijk (bron: bedrijfsblad De Binding) |
Voor de definitieve sluiting van de Helderse vestiging schreef ome Arie het volgende gedicht dat in het bedrijfsblad De Binding werd gepubliceerd:
In het fotoarchief van de Helderse Courant is - waarschijnlijk laatste - foto opgenomen van de betoncentrale aan de Bassingracht:
Besluit
In het fotoarchief van de Helderse Courant is - waarschijnlijk laatste - foto opgenomen van de betoncentrale aan de Bassingracht:
 |
| Het einde, de onvermijdelijke sloop van de Helderse centrale aan de Bassingracht (bron: collectie stichting Afgestoft) |
 |
| Zoals het was, de betoncentrale aan de Bassingracht, Den Helder (bron: collectie De Graaf) |
Besluit
Tot zover het relaas over CZGB, dat voor de schrijver een uit de hand gelopen zoektocht is geworden en heeft geresulteerd in een grote verzameling foto's en een archief met diverse gerelateerde voorwerpen.
Er is hiervoor veel dank verschuldigd aan Frits De Mixer, Frits Dolieslager, Bert Hoogendoorn, Jac Boelhouwer, Jaap Veel, Simon Heitlager, Rob Voorneveld, Ton Cobelens, Peter Zuidam, Jan van Norde, Cor Tijms, Bert de Git, en Jan Zoetmulder.
Opmerkingen, correcties en/of aanvullingen zijn van harte welkom via het mailadres czgb@outlook.com
M.R. de Graaf, 29 maart 2014. Geactualiseerd op 6 mei 2023.
Disclaimer: de auteur en de website zijn uitdrukkelijk niet verbonden aan CRH / Cementbouw of andere genoemde personen en/of rechtspersonen. Het artikel en de website bevat informatie verkregen van derden en is uitsluitend informatief en indicatief van karakter.
M.R. de Graaf, 29 maart 2014. Geactualiseerd op 6 mei 2023.
Disclaimer: de auteur en de website zijn uitdrukkelijk niet verbonden aan CRH / Cementbouw of andere genoemde personen en/of rechtspersonen. Het artikel en de website bevat informatie verkregen van derden en is uitsluitend informatief en indicatief van karakter.
